گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: راه اندازی گروه سینمایی «هنر و تجربه» از جمله برنامه های اجرا شده توسط سازمان سینمایی در دوره جدید می باشد و به دور از هرگونه نگاه یک جانبه با همه اشکالاتی که می توان بر آن صورت داد، در این مدت کارکرد مناسبی در اکران برخی آثار مهجور و مستقل سینمای ایران داشته است. از سویی در تمام دنیا مرسوم است که در کنار استودیوها و کمپانی های قدر فیلمسازی، آثاری هم با بودجه ای اندک و به شیوه ای متمایز با نگاه های خلاقانه عده ای فیلمساز تجربه گرا شکل می گیرد و به موازات پرتوی تابنده از دانش و نبوغ سینمایی نزد جوانان ایرانی لازم است که به این بخش و این گروه از فیلمسازان هنری توجه ای خاص صورت یابد.
حال با این مقدمه به سراغ تحلیل و بررسی عملکرد گروهی می رویم که موافقان و منتقدان بسیاری در این مدت به خود گرفته است، چنان که برخی ها به دلایلی فرا سینمایی به انتظار پایان حیات «هنر و تجربه» نشسته اند. اما به دور از نگاه هایی غرض ورزانه و ناآگاهانه در ادامه بررسی های صورت یافته در بخش فرهنگی و هنری «سراج24» به فرآیند فعالیت گروه سینمایی «هنر و تجربه» و اشکالات وارده بر آن در گفت و گو با یکی از فیلمسازان موفق این نوع سینما پرداختم و وحید وکیلی فر که تا چندی پیش فیلم ارزشمند «تابور» را در این گروه اکران داشت، در بحث فوق شرکت کرد. فیلمسازی که جوایز مهمی در جشنواره های بین المللی گرفته و فیلم «تابور» ش از سوی سایت تخصصی «ایندی وایر» در جایگاه 10 اثر مهم سال 2013 سینمای جهان انتخاب شد. وکیلی فر با وجود ارزش و اعتباری که سینمای «هنر و تجربه» در این یک سال و اندی داشته است، نقدهایی هم بر آن داشته که در گفت و گوی پیش رو مورد نظر قرار می گیرد.
بحث را از این جا شروع کنم که می دانی سال گذشته از طرفداران راه اندازی گروه سینمایی «هنر و تجربه» بودم و فعالیت هایی هم در این زمینه کردم اما اخیرا با تماشای چند اثر ضعیف در این گروه نسبت به وضعیت آن دلسرد شدم!
به نظرم شورای سیاستگذاری «هنر و تجربه» بیشتر از توجه به کیفیت آثار به دنبال ارائه آمار است. البته آقای اعلم الهدی، مدیر این گروه زحماتی کشیده است که قابل توجه می باشد. اما به نظرم باید به شکل مصداقی راجع به فیلم هایی که عنوان می کنی با شورای این گروه بحث کنی.
در جشنواره اخیر فیلم فجر هم آثاری که انتخاب شدند، جدا از نقاط ضعفی که داشته اند با تعریف سینمای تجربی در جهان کاملا مغایرت داشته و این گونه آثار هم به لحاظ تمایز در فرم روایی و هم در نوع نگاه فیلمساز جهت گیری تجربه گرایانه ای نداشتند و به نظر می رسد هر فیلمی که جایگاهی در میان اکران سراسری ندارد در این گروه قرار می دهند!
شکل و شمایل هنر و تجربی بودن آثار که امری انتزاعی نیست که این گونه برخورد کنند! و کاملا در جهان مشخص است و دیدگاه های افراد دست اندرکار را باید بررسی کرد که چه تصوری از این گونه آثار دارند.
تعریفی مشخص و آگاهانه نزد برخی مسئولان و حتی اهالی رسانه درباره مختصات هنر و تجربی بودن آثار وجود ندارد!
من همه فیلم های گروه «هنر و تجربه» و آثار جشنواره فجر را ندیدم که قضاوت درستی در این باره داشته باشم اما از برخی منتقدان با دانش چنین مسائلی را شنیدم. به نظرم می توان رو در رو با دست اندرکاران این گروه درباره این انتقادات صحبت کرد.
به نظر می رسد یکی از معضلات این گروه برای انتخاب در اکران، فقدان آثاری تولیدی با مختصات چنین سینمایی است!
بعید می دانم که فیلم هایی نداشته باشند و به نظرم جوانانی هستند که علاقمند می باشند در سینمای تجربی آثاری جمع و جور و مستقل را بسازند و می توان فیلم های مناسبی را انتخاب کرد.
فیلم های مستقل و کم هزینه کاملا متمایز از آثار هنری و تجربی است و مساله مهم در انتخاب نه توجه به شرایط بودجه ای اثر بلکه نوع فرمی است که فیلمساز ارائه می دهد.
بله، درست است و این ها هر کدام مساله متفاوتی هستند که متاسفانه مورد توجه برای انتخاب قرار نمی گیرند. انگار برخی ها می خواهند چرخ را دوباره اختراع کنند! در صورتی که تعریف این نوع آثار در جهان مشخص است و مختصاتی روشن دارد.
شما اگر فیلم «چهارشنبه» را که بهترین اثر جشنواره فجر انتخاب شد و این روزها در اکران سینماهای «هنر و تجربه» است در نظر بگیرید به تمایز آشکار اثر با نگاه تجربی دست خواهید یافت!
الان خیلی از فیلم هایی که در «هنر و تجربه» اکران می شوند اتفاقا آثار کوچکی به لحاظ بودجه نیستند و از بازیگران و عوامل مطرحی هم استفاده می کنند و تنها به دلیل نبود تماشاگر به «هنر و تجربه» آمدند و با فیلم های کوچک و کم هزینه و تجربی مانند فیلم «تابور» کاملا فرق دارند. به نظرم هر چه جلوتر برویم این بحث در سینمای «هنر و تجربه» بیشتر خواهد شد و باید همه اعضای شورای سیاستگذاری پاسخگو باشند که براساس چه معیارهای هنری برخی آثار را انتخاب می کنند؟
